Σάββατο 18 Αυγούστου 2012

The American Friend (1977)

O Ρίπλευ είναι έμπορος πλαστών έργων τέχνης. Ένας παλιός φίλος μαφιόζος τον πιέζει να κάνει ένα φόνο σε ανταπόδοση ενός παλιού χρέους. Γνωρίζει τον φιλήσυχο κορνιζοποιό Ζιμερμαν και τον εμπλέκει στην υπόθεση. Ο Ζίμερμαν μαθαίνοντας την επιδείνωση της ανίατης ασθένειας του αναλαμβάνει την εκτέλεση έναντι μεγάλου χρηματικού ποσού που με αυτό θα εξασφαλίσει οικονομικά την οικογένεια του ύστερα απο τον επικείμενο θάνατο του.
Ο Βέντερς το '77 ήταν θεός. Μόλις έχει ολοκληρώσει την περίφημη Τριλογία Της Περιπλάνησης και θα γινόταν διεθνώς γνωστός με ένα φόρο τιμής στο αμερικάνικο σινεμά, μια μελέτη στο νουαρ και το Χιτσκοκικό θρίλερ. Η πρώτη ύλη είναι τέλεια, το αστυνομικό μυθιστόρημα της Patricia Highsmith - Ripley's Game (1974) με ήρωα τον πολυκινηματογραφημένο κοσμοπολίτη Tom Ripley. Φωτογράφος είναι ο μόνιμος τότε συνεργάτης του Βεντερς Robby Muller (μόνιμος του Jim Jarmusch πλέον). Οι πρωταγωνιστές είναι ιδανικοί-ο νηφάλιος Dennis Hopper ως Ρίπλευ και ο Bruno Ganz στο πρώτο μεγάλο του ρόλο.
 Ο ένας χωρίς μέλλον, παθιασμένος με την τέχνη και την οικογένεια του, περιμένει το τέλος του μέχρι που εν αγνοία του πέφτει στα δίκτυα του Ρίπλευ και γίνεται το παιχνίδι του. Από πράος φιλήσυχος ανθρωπάκος μπλέκεται σε ένα μαφιόζικο ξεκαθάρισμα λογαριασμών, μετατρέπεται σε πληρωμένο δολοφόνο και η καθημερινή ρουτίνα σπίτι-εργαστήριο γίνεται μια ξέφρενη κούρσα σε διαδρόμους, τουνελ, παραλίες, τρένα και πόλεις. Ο Αμερικάνος Φίλος (ελλ.τίτλος) είναι καταδικασμένος στη μοναξιά, σατανικός αδίστακτος πολυμήχανος τυχοδιώκτης, αποποιείται την ευθύνη του φόνου και στήνει το νέο του παιχνίδι. Ένας διαφθορέας με παράδοξο προσωπικό καουμποίστικο κώδικα τιμής που προτάσει κάθε φορά τον ευατό του σε μεγαλύτερους κινδύνους αναζητώντας την Αληθινή συγκίνηση. Για εντελώς διαφορετικούς λόγους τους δένει μια ενόρμηση θανάτου, μια ύστατη προσπάθεια αξιοποίησης του θάνατο τους. Μια παράξενη φιλία αναπτύσσεται μεταξύ των δυο αντιδιαμετρικών αλληλοσυμπληρούμενων ζωντανών νεκρών χαρακτήρων.
Η γκανγκστερική υπόθεση τίθεται σε 2η μοίρα και πάνω της χτίζεται ένα υπαρξιακό φιλμικό δοκίμιο με αφετερία την έννοια του θανάτου. Το ντεκορ, γεμίζει με χαρακτηριστικά τραγούδια και εικόνες/σύμβολα της αμερικής ,αντικατοπτρίζοντας την αμερικανοποίηση της παρηκμασμένης, σε όλα τα επίπεδα, ευρωπαικής κουλτούρας. Και οι πόλεις είναι ίδιες πλέον, το Αμβούργο ένα θλιβερό βροχερό λιμάνι, το Παρίσι μια αλληλουχία νεόκτιστων ατσάλινων πύργων και η Ν.Υ. μια σειρά από τεράστιες λεωφόρους.

 Ποτέ δεν λείπουν οι αναφορές στο σινεμά κάθε αυτό -από το αγνό όνειρο που αποζητούσε ο άνθρωπος στις απαρχές της κινούμενης εικόνας μέχρι τις άπειρες πανταχού παρών οθόνες.7 cameo-respect στους σκηνοθέτες Nicholas Ray (παραχαράκτης ζωγράφος), Samuel Fuller (αρχιμαφίοζος) , Peter Lilienthal, Daniel Schmid, Rudolf Schundler, Lou Castel, Jean Eustache. Φωτογραφία, μουσική, σκηνικά, ερμηνείες, Χρώμα, ρυθμός, σασπένς, ουσία, όλα υπηρετούν μια μοντέρνα νουαρ υποβλητική ατμόσφαιρα που βυθίζει τον θεατή στα υπαρξιακά αδιέξοδα των ηρώων της. Περιττή από φανφάρες,  ρετρολαγνείες, ρητορισμούς, δογματισμούς, τα φετιχ της τεχνικής  και το διανουμενίστικο σύμπλεγμα του Ευρωπαίου δημιουργού  νοσταλγεί την (ήδη) χαμένη μαγεία του χόλυγουντ και ονειρεύεται το ξεπέρασμα του.